Veel heb ik al geschreven over crisis. En over de kans en uitnodigingen die er voor ons in crises liggen. En nu gebeurt het, we zitten er midden in.
Ik kreeg de afgelopen dagen in toenemende mate vragen van mensen waarom ik nog niets gepost of geschreven had; 'Dit is toch helemaal jouw thema?' schreef iemand me deze week.
Klopt. En zoals ik eerder schreef, ben ik er van overtuigd dat iedere crisis een verhoging van ons bewustzijn kán inhouden. Ik heb daar veel vertrouwen in, ook nu. Echter geloof ik ook - en ook dat heb ik eerder beschreven-, dat op het moment dat je je ín een crisis bevindt, het heel lastig is - of liever gezegd onmogelijk-, om chocola te maken van wat er precies gebeurt. Laat staan conclusies te trekken over wat er wil gebeuren op een groter of dieper niveau. Laten we dat dan ook gewoon nog even niet proberen. Dat voelt voor mij een beetje alsof je aan een rups vraagt, tijdens het oplossen in zijn cocon, of hij iets kan vertellen over wat het is om straks een vlinder te zijn... Nu even niet.
Op het moment dat je je midden ín de crisis bevindt, is het heel lastig - of liever gezegd onmogelijk- om chocola te maken van wat er precies gebeurt
Want het valt me op dat er veel, heel erg veel wordt geschreven, geconcludeerd, gepraat, geanalyseerd en uitgelegd wordt over de aard en betekenis van deze crisis. Ik denk echter dat we nu moeten accepteren: we weten het (nog) niet precies. Op dit moment in de tijd gewoon nog niet. Dus laten we nu dan niet dat overzicht willen creëren. De crisis voltrekt zich nog, het is turbulent, onvoorspelbaar en er spelen vele krachten tegelijkertijd. In de Bhagavad Gita wordt deze fase in onze menselijke evolutie ook wel 'Dejection' genoemd. Dat vraagt om een houding van overgave, meebewegen en (zelf)vertrouwen. En daar valt wél veel meer over te zeggen. Want het klinkt misschien wat apathisch, maar dat is kei en keihard werken.
Overgave, meebewegen en (zelf)vertrouwen: dat is keihard werken
Want in de kwaliteiten van deze bovengenoemde houding ligt de ongelofelijk waardevolle mogelijkheid besloten om 'emotioneel volwassen' te worden. Iets wat nu als een klein detail mag klinken in de huidige mondiale gebeurtenissen, maar wat naar mijn idee onze volgende evolutionaire sprong voorwaarts kan zijn en werkelijk alle verschil kan maken in de beleving van onze huidige wereld nu op dit moment. We hebben namelijk voor de helft niet door hoeveel chaos we zelf creëren met als onze schijnbaar onbeheersbare, verklarende en concluderende reacties op deze crisis. Dat is niet intelligent. En ik geloof dat we wel de capaciteit kunnen ontwikkelen hier intelligent mee om te gaan.
We hebben namelijk voor de helft niet door hoeveel chaos we zelf creëren met als onze schijnbaar onbeheersbare reacties op deze crisis.
Deze crisis vraagt ons om de autoriteit in onszelf te ontwikkelen
Emotioneel volwassen worden dus. Met andere woorden, de regie over onze reacties op deze omstandigheden te vergroten. Deze crisis vraagt op dit moment van ons om de autoriteit in onszelf te ontwikkelen. Want ik geloof dat we dat op dit moment hard nodig hebben. Een authentieke vorm van Zelf-Vertrouwen: het vertrouwen dat je op jezelf kunt bouwen nu het er echt op aan komt. Dat je er voor jezelf bent, voor jezelf zorgt en voedt en dus jezelf niet ondermijnt en mee laat sleuren door chaos en angsttheorieën. Dit vraagt om het ontwikkelen van ons intelligent onderscheidend vermogen (wat in de Bhagavad Gita 'Discrimination' wordt genoemd, de fase die volgt op de 'Dejection'): weten wat je dient en wat je niet dient in deze tijden. Jezelf intelligent bevragen zoals: 'Hoe werkt het voor mij om de hele dag het nieuws te volgen? Wie of wat leidt mijn gedachten en gevoelswereld? Welke gesprekken dienen mij nu en welke niet? Welke gedachten, handelingen halen me uit mijn kracht en welke brengen me rust en kalmte? Niemand behalve jij kan regie voeren over deze innerlijke belevingswereld, hoe lastig het ook is.
Response-ability: the ability to respond
Hier komt het woord responsibility zo mooi van pas. In het Nederlands laat zich dat vertalen als 'verantwoordelijkheid'. Maar zelf vind ik dat net weer wat streng en belerend klinken. De Engelse versie is zoveel meeromvattend en gepaster in deze context; the ability to respond. Want hoezeer ons dit alles ons ook lijkt te overkomen (waar ik absoluut niet in geloof, maar dat is voor een latere beschouwing), we hebben allen zelf de ability to respond. Hoe jij reageert op deze huidige omstandigheden in de wereld is volledig jouw aangelegenheid. Er ligt nu een enorme uitnodiging en groeikans voor ons als individu om extreem zorgvuldig onze eigen innerlijke aandachtswereld te leren beheersen en regisseren. Maar omdat we als mens geneigd zijn onze gemoedsrust buiten onszelf te zoeken in onzekere tijden, is dat nu allesbehalve makkelijk. Ik erken dat ten diepste.
Deze crisis vraagt op dit moment van ons om de autoriteit in onszelf te ontwikkelen.
Maar juist vraagt het nu van ons om niet naar buiten te keren voor rust, maar binnen in onszelf die gemoedsrust te creëren. Dat is niet egoïstisch of egocentrisch, niet naïef of achteloos naar de realiteit en is niet alleen ten behoeve van jezelf maar juist ook van de wereld om je heen. Want een mens in paniek heeft heel weinig te geven, een mens in angst kan niets betekenen voor zijn naaste. Nu, hier, dit moment in de tijd nodigt je in extrema uit om je eigen autoriteit scheppen, je basis, je rust, je peace of mind, je fundament, je veilige thuishaven. Die 'plek' te creëren, te koesteren en te cultiveren; dat is wat ik versta onder emotionele volwassenwording. En het mooie is, we worden min of meer gedwongen hiertoe omdat de autoriteiten buiten onszelf, waar we ons gebruikelijk aan vast hielden zoals media en overheden, stiekem ook niet precies weten wat precies het allerbeste is op dit moment, waarom dit zo gebeurt en wat dit van ons als mensheid vraagt. En dat is allemaal niet erg, dat is logisch en het is vooral de realiteit.
Crisis: een uitnodiging tot evolutie van onze ware aard
Noem het emotioneel volwassen-worden, noem het zelfrealisatie, noem het bewustzijnstransformatie; het is een evolutionaire sprong die we nu en hier kunnen nemen. En dat wordt ons niet op een presenteerblaadje aangereikt, daarvoor moeten we ook het licht durven schijnen op alles wat zich in ons egoïsche, onbewuste en instinctmatige bewustzijn afspeelt. Alles wat zich in ons leven al langere tijd automatisch en sluimerend afspeelde: onze destructieve patronen, controle neigingen en angstmechanismen worden nu onder druk gezet onder het deksel van een snelkookpan en daarmee enorm uitvergroot. Of zoals psycholoog Wayne Dyer het zo mooi beschreef: "Als je een mens onder druk zet, komt zijn onbewuste aard naar boven". Net zoals wanneer je druk uitoefent op een sinaasappel er simpelweg sinaasappelsap uitkomt, zo komt er uit een mens dat onder druk staat uit wat zich latent en onbewust in hem bevindt.
Net zoals wanneer je druk uitoefent op een sinaasappel er sinaasappelsap uitkomt, zo komt er uit een mens dat onder druk staat uit wat zich latent en onbewust in hem bevindt.
En nu staat de hele wereld onder druk. De gehele wereld is betrokken bij deze crisis, en er wordt druk uitgeoefend op vrijwel ieder mens. Wat zich collectief en in meer of mindere mate in ons bevindt, komt dus nu naar de oppervlakte. Dat laat dus een ongelofelijk boeiend en rijk gevarieerd palet aan reacties zien deze afgelopen weken. Mensen die zich collectief verbinden over de grenzen van hun eigen geloof, ras, overtuigingen en politieke voorkeuren, mensen die zich vol overgave inzetten om anderen bij te staan, te genezen en te helpen, mensen die een anker van rust en kalmte voor hun omgeving besluiten te zijn en nog vele vele andere varianten...
Angst is vaak de eerste reactie als we uit onze comfortzone worden getrokken
Maar bij heel veel mensen is het momenteel juist en bovenal angst dat naar de oppervlakte komt. Angst, onrust, drang tot controle, argwaan en veroordeling. En dat is allemaal helemaal niet erg. Dat leeft dus ook in ons. Het is een natuurlijke reactie op onzekerheid: angst is vaak het eerste wat opkomt als we uit onze comfortzone worden getrokken. En die angst is niet verkeerd, het is onderdeel van ons menszijn. Het wil bestaansrecht, niet meer dan dat. Het vraagt enkel van ons om het licht van ons bewustzijn er op te laten schijnen, om het zo te verlichten. Daarmee transformeren we het. En dat is nou precies 'de bedoeling' van iedere soort crisis.
Een volwassen relatie aan te gaan met onze angsten: daar is deze tijd voor!
Door het naar boven komen van al deze collectieve angsten, worden we geforceerd om in verbinding te treden en een volwassen relatie aan te gaan met de angsten die we nog niet gezien, gevoel en belicht hebben. Daar is deze tijd voor! We hebben altijd de keuze: voeden we de angst of kunnen we de ruimte zijn waarbinnen de angst zich afspeelt. Op het moment dat je de angst in jezelf kunt waarnemen, deze kunt gadeslaan zonder verzeild te raken in de inhoud van die angstgedachten, kun je voelen dat je meer en groter bent dan je angst. Angst speelt zich in ons af, angst is energie in beweging en door even het een toneel te kunnen geven, speelt het zichzelf uit.
Angst is klote, angst is groots en overweldigend en angst is allesoverheersend op sommige momenten. Maar angst is niet gevaarlijk.
Angst is klote, angst is groots en overweldigend en angst is allesoverheersend op sommige momenten. Maar angst is niet gevaarlijk. De gevolgen van het opkroppen, uit de weg gaan of voeden van angst zijn dat wel: want als we ondertussen íets zeker weten over het ondermijnen van ons immuunsysteem is het wel het opkroppen of voeden van angsten. Dat zet ons hele immuunsysteem en het herstellend vermogen van ons lichaam letterlijk op non-actief. En de media helpen ons aardig op weg daarmee... Dat is gewoon niet intelligent en deze periode is een oproep om onze eigen 'responsibility' te gaan beheersen ten behoeve van ons individuele en ons collectieve welzijn. Die abilty hebben we allemaal!
Alles wat je op je fundament doet trillen, een wake up call
Dat is wat ik een ieder nu op dit moment toewens en op het hart zou willen drukken: cultiveer je persoonlijk leiderschap en je eigen autoriteit. En zolang het nog niet geheel duidelijk is wat de context, betekenis of zin van deze crisis is, weet en onthoud: alles wat je op je fundament doet trillen is een wake up call om een nieuwe kwaliteit en staat van bewustzijn te gaan betreden.
'Just when the caterpillar thought the world was over, it became a butterfly.' - Chuang Tzu -
Jentien Keijzer