Vele mensen weten ondertussen dat ik momenteel zwanger ben. En velen weten ook door mijn podcasts of lezingen dat zwanger zijn me niet persé makkelijk afgaat. Ik kan andere dingen... De dagen van deze afgelopen maanden bracht ik grotendeels door boven het toilet omdat ik vrijwel niets binnenhield en mijn gedachten waren voornamelijk bezig met te bedenken op welke zij ik moest liggen om de volgende vijf minuten door te komen...
Maar die fase is nu voorbij. Ik ben er weer en het gaat goed.
Toch zetten zulke lastige periodes je aan het nadenken en reflecteren over jezelf. Mij wel tenminste. Hoe ga ik hiermee om als mens? Wat speelt zich hier uit? Welke kans ligt hier voor mij?
Zeg, hoe is het leven voor je? "Duister, donker, vol obstakels. Ik begrijp niet waar ik ben en voel me opgesloten ".
Een mooie vergelijking van ons menselijk leven vol obstakels vind ik die van het zaadje onder de grond die zijn weg probeert te vinden naar het aardoppervlak. Vraag je aan dat zaadje op het moment dat hij uitkomt daar diep onder die grond in de modder: 'Zeg, hoe is het leven voor je?' Dan zou hij hoogstwaarschijnlijk zeggen: "Duister, donker, vol obstakels. Ik begrijp niet waar ik ben en voel me opgesloten. Maar ik weet een ding zeker, ik moet daar naar boven, ik kan niets anders dan die kant op!". En dan komt er dat moment dat hij door het aardoppervlak heen breekt en voor het eerst een volledig nieuwe wereld waarneemt. En op dat moment begrijpt hij dat hij die reis door de onderwereld nodig had om te rijpen, dat het een noodzakelijk onderdeel was om volledig tot bloei kunnen komen in zijn nieuwe wereld.
Een mens is een mens, een crisis is een crisis
Een mens is een mens, een crisis is een crisis. En of die nu komt in de vorm van een burn-out, een bore-out een echtscheiding, een verlies of een zwangerschapsdepressie, hij heeft betekenis. En als je op zoek gaat naar die betekenis, zul je hem vinden. En dan slaat het ineens ergens op die crisis. Dan krijgt het gefragmenteerde verhaal dat vaak zo turbulent, pijnlijk en chaotisch aanvoelt, ineens een logische, zinvolle plek in je biografie. Dat is wat ik geloof. Al heel mijn leven.
'Waar de fuck doe ik dit allemaal voor? Wat voor zin heeft het eigenlijk allemaal, dit hele voortplanten?'
Een aantal jaar geleden probeerde ik zelf chocola te maken van de betekenis mijn eigen crisis destijds, tijdens mijn eerste zwangerschap. Ik herinner me nog als de dag van gisteren een gesprek met een psychiater toentertijd. Deze vertelde me dat ik, volgens de DSM, een 'hormonaal gestuurde depressie' had. Da's een mooie naam, gaf wat houvast ook. Achteraf kan ik er om glimlachen, als ik terugdenk aan het soort gedachten en vragen die ik poneerde bij deze man, toen duidelijk aan het verkeerde adres... Ik was teleurgesteld en boos op de hele schepping en kosmos over mijn situatie; 'Waar de fuck doe ik dit allemaal voor? Wat voor zin heeft het eigenlijk, dit hele voortplanten als het zo moet?' - was een beetje de aard van mijn verbale stortvloed.
"Ach mevrouw, het heeft ook allemaal geen zin. En het nadenken over dit alles heeft ook geen zin. Het is allemaal ruis, gedachten in de leegte die nergens over gaan. Energieverspilling. Feitelijk bent u nu niet eens toerekeningsvatbaar door uw hormonen, dus analyses over de zin en betekenis van dit alles zijn dan ook nutteloos".
"Maar..., begon ik, waarvoor is dat dan? Waarom overkomt mij dit dan? Waarom beland ik in deze depressie en een ander niet? Wat is daar het idee dan achter volgens u?"
"Tja mevrouw, dat noemen we een programmeerfoutje. Een evolutionair defect. Puur domme pech, daar zit helemaal geen betekenis achter".
"Tja mevrouw, dat noemen we een programmeerfoutje. Een evolutionair defect. Puur domme pech, daar zit helemaal geen betekenis achter"
Heel even voelde ik me een totaal betekenisloos schepsel toen ik zijn praktijkkamer uitliep na dit gesprek. Maar dat zette zich heel snel om in verbazing en nog wonderbaarlijk veel sneller in kracht. Ik wist ineens meer zeker dat ooit dat het wel ergens op sloeg en ik ben niet gestopt met zoeken tot ik er daadwerkelijk chocola van kon maken. En dat bleek allerminst verspilde energie, in tegendeel.
If you want to be a genius, you need to be out of your mind
Iedere uitdaging heeft een bestemming, iedere crisis heeft betekenis. Dit is een algemeen gedeelde visie in de meeste inheemse culturen en wijsheidstradities. Sterker nog, een behoorlijke persoonlijke crisis, psychose of een periode 'knettergek' zijn is voorwaarde binnen dit soort culturen om überhaupt in aanmerking te komen voor stamhoofd, medicijnvrouw of sjamaan. De documentaire Crazywise gaat over dit onderwerp en mocht het je interesseren, het is een absolute aanrader. Zoals Einstein al zei: "If you want to be a genius, you need to be out of your mind". En misschien zien wij het wel helemaal niet zo helder hier met onze diagnoses over allerlei psychische ziekten. Krishnamurti wees onze westerse maatschappij er op confronterende wijze op: "Het is geen maatstaf voor gezondheid om goed aangepast te zijn aan een ernstig zieke maatschappij".
We teach what we most have to learn
Het gesprek met deze psychiater een aantal jaar geleden werd een een enorme springplank en bevestiging over de waarde van het vinden van de betekenis, context, zingeving en diepere oorsprong achter crises. 'We teach what we most have to learn'. Dus niet alleen voor mezelf, maar uiteraard ook voor mensen die ik begeleid. Tenminste, voor de mensen zich niet thuisvoelen in het paradigma van de 'programmeer-foutjes' en 'domme pech'. Mijns inziens laten we een enorme kans liggen als we op die laatste manier naar menselijke crises kijken. Dat is naar mijn idee op zijn zachts gezegd pure armoede als het gaat over zin- en betekenisgeving, bewustwording en innerlijke groeiprocessen binnen de psychologie.
Vaak brengt een crisis, een enorm constructieve koerswijziging aan in ons leven
Ik pleit er zeker niet voor om problemen van mensen niet meer op te willen lossen, mensen niet te behandelen en ik ben ook absoluut niet tegen medicatie om mensen door zware periodes heen te helpen. Als we maar niet voorbij gaan aan die diepere laag. Als we maar niet doen alsof ons persoonlijke levensproces nergens op slaat en onze crisis geen betekenis heeft. Waar we als mens volgens mij allemaal diep naar verlangen is dat we gezien, herkend en erkent worden in waar we doorheen gaan, we verlangen ernaar om oprecht betrokken getuigen te hebben in ons proces van menswording.
En vaak brengt een crisis een enorm constructieve koerswijziging aan in ons leven. Naar mijn idee zouden hulpverleners spaceholder 'moeten' zijn voor dit proces van koerswijziging en mensen daarin kunnen spiegelen om opnieuw richting te bepalen. Om met mensen op zoek gaan naar naar hun bestaansreden, het narratief achter hun persoonlijke biografie en hun unieke plek in het leven te onthullen.
We hebben een aangeboren oerdrift om zin te scheppen in de onzin
We zijn betekeniszoekende wezens, we hebben een aangeboren oerdrift om orde te scheppen in chaos, om zin te scheppen in de klaarblijkelijke onzin. Dat onderscheidt ons van robots en machines, maakt dat we niet een of ander evolutionair bijproduct zijn in een schepping waarin domme pech, toeval en mazzel de scepter zwaaien.
Wat wil hier eigenlijk gebeuren? Welke kans ligt hier voor mijn menswording?
En ook al kunnen we (nog) niet volledig wetenschappelijk aantonen dat het betekenisvolle universum 'waar' is, (al komt die wetenschap momenteel een heel eind), ik zie een toenemend aantal mensen die behoefte heeft om op een diepgravender niveau naar hun crises te kijken. Burn-out en depressie bij uitstek. Met andere woorden, vanuit een ruimer bewustzijnsniveau te kijken naar uitdagingen en problemen in hun leven. Niet enkel op het niveau: 'Hoe los ik het op' of 'hoe kom ik hier van af', maar vanuit het niveau 'wie kan ik zijn in deze situatie? Wat is de betekenis van deze gebeurtenis voor mij? Welke uitnodiging ligt hier voor het koerswijzigen mijn leven? Of zelfs nog iets verder: 'Welke kans ligt hier voor mijn persoonlijke ontwikkeling? Welke gelegenheid biedt me deze crisis in mijn menswording? Wat wil hier eigenlijk gebeuren? Er vanuit gaande dat het niet misgaat...
Van 'Hoe los ik het op', naar 'Wat wil hier gebeuren?'
Sommige mensen zullen hun wenkbrauwen fronsen of verveeld zuchten bij het stellen van dit soort vragen, helemaal goed. Het is geen must om te overleven. Maar mij valt het op dat als ik deze vragen bespreekbaar maak in client-gesprekken of lezingen, dat het meerendeel van de mensen op een positieve manier wakker lijkt te worden. Vaak voor het eerst in lange tijd het gevoel krijgt weer uitgenodigd te worden tot leven in plaats van overleven. Alsof het direct logisch aanvoelt. En meer dan eens zie ik een enorme opluchting ontstaan: 'Eindelijk voel ik dat het niet mis gaat met mij en mijn leven, ik durf zelfs wat mee te bewegen met dat leven'. Dat is vaak het moment dat het begrippen als 'overgave' en 'acceptatie' handen en voeten krijgen in plaats van mooie filosofische tegeltjeswijsheid.
Eindelijk hoef ik het niet meer op te lossen
Dit geldt naar mijn idee voor vrijwel alle soorten crises: voor burn-out, bore-out, echtscheidingen, verlies, vele (niet alle!) soorten depressies of ziekten. Kado'tjes in lelijke verpakkingen. Deze gebeurtenissen zijn uitnodigingen. Ze nodigen ons uit om crises als springplanken te gaan zien in onze persoonlijke ontwikkeling. Op deze manier hoeft een crisis niet je leven te gaan beheersen, maar kan ze je juist onthullen. Een onthulling van tot dan toe unieke, verborgen kwaliteiten die door jouw tot uitdrukking willen worden gebracht. Op deze manier kunnen we persoonlijke crises gebruiken om draagkracht te ontwikkelen en ze gaan zien en ervaren als onlosmakelijke onderdelen in ons proces van menswording.
Jentien Keijzer
**************************************************************************
Interesse in hoe 'menszijn' er vanuit deze visie uitziet, kijk op www.jentienkeijzer.nl voor meer informatie over de Opleiding bewustzijnsontwikkeling of de Persoonlijke Bewustzijnsontwikkeling bijeenkomsten.
Binnenkort zal ook de Intensive Bewustzijnsontwikkeling starten - een 4 daagse verdiepingscursus waarin je diepe inzichten en ervaringen krijgt over de aard van het leven, jezelf en je medemens. Wil je op de hoogte worden gebracht hierover, schrijf je dan in via mijn website www.jentienkeijzer.nl voor de nieuwsbrief en je ontvangt meer informatie over alle de komende opleidingen, bijeenkomsten en trainingen.
コメント